ذخایر تعاونی عبارت اند از : " ذخیره قانونی " و " اندوخته احتیاطی " که به موجب بندهای 1 و 2 ماده 25 قانون بخش تعاونی مقرر شده است . پلمپ دفاتر اینک بر اساس مقررات بندهای 1 و 2 ماده 25 و تبصره های بند 1 آن ، درباره ذخایر مذکور توضیح بیشتری می دهیم :

• ذخیره قانونی

ذخیره قانونی ، مجموع مبالغی است که از سود خالص سالانه تعاونی به این عنوان برداشت می شود. درباره ذخیره قانونی این مطالب گفتنی است :
-  مبلغی که از سود خالص سالانه تعاونی به عنوان ذخیره قانونی برداشت و به حساب مربوط منظور می شود ، به میزان حداقل 5 درصد سود خالص سالانه است.
-  این میزان حداقل یا بیشتر از آن ، هر سال به پیشنهاد هیئت مدیره و به تصویب مجمع عمومی عادی برای همان سال مالی تعیین می شود.
- ذخیره قانونی ، تا زمانی که مبلغ کل ذخیره حاصل از سود خالص سالانه تعاونی، به میزان یک چهارم معدل سرمایه سه سال اخیر آن نرسیده باشد، الزامی است و پس از آن اختیاری است.
-  تعاونی می تواند تا حداکثر یک دوم ذخیره قانونی را برای افزایش سرمایه خود به کار ببرد.
-  برداشت مبلغ مربوط به ذخیره قانونی از سود خالص سالانه تعاونی و منظور کردن آن به حساب ذخیره قانونی طبق درصدی که مجمع عمومی عادی تعیین کرده است ، مانند اجرای سایر مصوبات این مجمع از وظایف هیئت مدیره و مدیر عامل است ؛ مراعات الزامی بودن ذخیره قانونی تا میزان یک چهارم معدل سرمایه سه سال اخیر تعاونی نیز بر عهده آن ها است.

• اندوخته احتیاطی

اندوخته احتیاطی، مجموع مبالغی است که از سود خالص سالانه تعاونی، به این عنوان برداشت می شود. درباره اندوخته احتیاطی، مطالب ذیل گفتنی است :
- مبلغی که از سود خالص سالانه تعاونی به عنوان اندوخته احتیاطی برداشت و به حسابی به همین نام منظور می شود ، به میزان حداکثر پنج درصد است.
- حداکثر مذکور یا کم تر از آن را هر ساله مجمع عمومی عادی به پیشنهاد هیئت مدیره برای همان سال مالی تصویب می کند.
- نحوه مصرف اندوخته احتیاطی با تصویب مجمع عمومی عادی معین می شود.
- هیئت مدیره و مدیر عامل مکلف اند مبلغ مربوط به اندوخته احتیاطی را به میزان درصدی که مجمع عمومی عادی تصویب کرده است از سود خالص سالانه تعاونی برداشت و به حساب مربوط منظور کنند، همچنین مصرف اندوخته احتیاطی ، به نحوی که این مجمع تعیین کرده است از اختیارات هیئت مدیره و مدیر عامل است.
- هیئت مدیره می تواند با تصویب مجمع عمومی عادی از محل اندوخته احتیاطی مبلغی را به امور خیریه و عام المنفعه تخصیص دهد.

• مقایسه ذخیره قانونی و اندوخته احتیاطی

- ذخیره قانونی و اندوخته احتیاطی ، مبالغی است که در هر سال مالی از سود خالص شرکت تعاونی برداشت و به حساب مربوط منظور می شود.
- مبلغی که به حساب ذخیره قانونی منظور می شود ، نباید از پنج درصد سول خالص سالانه کمتر باشد و مبلغی که به حساب اندوخته احتیاطی منظور می گردد نباید از پنج درصد این سود بیشتر باشد.
- میزان درصد مربوط به هر دو ذخیره را مجمع عمومی عادی به پیشنهاد هیئت مدیره برای همان سال مالی تصویب می کند.
- برداشت و منظور کردن ذخیره قانونی و اندوخته احتیاطی، به میزانی که مجمع عمومی عادی برای هر یک از آن ها تعیین کند، بر عهده هیئت مدیره و مدیر عامل است.
- تخصیص دادن ذخیره قانونی، مادام که مبلغ کل آن به اندازه یک چهارم معدل سرمایه سه سال اخیر شرکت تعاونی نرسیده باشد، الزامی و پس از آن اختیاری است ، ولی برای اندوخته احتیاطی میزان خاصی معین نشده است.
- تعاونی می تواند حداکثر نصف ذخیره قانونی را برای افزایش سرمایه خود مصرف کند. نحوه مصرف اندوخته احتیاطی را مجمع عمومی عادی تعیین می کند و هیئت مدیره با تصویب مجمع عمومی عادی، می تواند مبلغی از اندوخته احتیاطی را به امور خیریه و عام المنفعه تخصیص دهد.